علائم واریس پا و روش های تشخیص و درمان آن

رپورتاژ آگهی/ واریس که معمولا در پاها رخ می دهد، به تورم و ایجاد گره در رگ ها گفته می ‌شود و می تواند باعث ایجاد درد و سوزش در بیمار شود. از روش های جراحی و غیرجراحی مختلف می توان بسته به شدت نشانه ها و مشکل، و ترجیح بیمار برای درمان واریس استفاده کرد. رگ های واریسی معمولا در سنین 30 تا 60 سالگی ایجاد شده و با گذشت سن بدتر می‌شود ام ااین بدین معنا نمی باشد که افراد زیر این سنین به واریس مبتلا نمی شوند.

شیوع واریس در زنان از مردان شایع تر بوده و تحقیقات نشان می دهند که هورمون های زنانه بر روی شل شدگی دیوار عروق و ضعیف شدن دریچه ها تاثیر بسزایی دارند و همین امر سبب ایجاد رگ های واریسی در زنان می شود.(منبع: مقاله واریس کلینیک قلب و عروق و واریس)

دلایل رگ های واریسی پا

رگ های واریسی به دلیل ناکارآمدی عروق، یعنی توان پایین رگ ها برای برگشت خون از رگ به قلب، ایجاد می شود. این موضوع باعث تجمع خون در پا، تورم رگ ها و پیدا شدن آنها از روی پوست می شود. یک تعریف تخصصی تر و جزئی تر آنست که اکثر رگهای واریسی به دلیل اختلال عملکردی دریچه های عروق (ساختاری در درون رگ ها که به جریان رو به بالای خون در رگ  از پا به قلب کمک می کند) ایجاد می شود.

نشانه های واریس در پا

رگ های واریسی ممکن است با نشانه های مختلفی همراه شود اما نشانه های خیلی ویژه ای نیستند. با اینحال همه آنها سه ویژگی مشترک دارند:

در طول روز (بخصوص در غروب) و در ایام گرم سال (بهار و تابستان) بدتر می شوند.

بسته به موقعیت و فعالیت جسمانی متفاوت هستند (با ایستادن و نشستن ثابت و طولانی مدت بدتر می شوند)

با داروهای ضدالتهاب و مواد بی حسی سنتی بهتر نمی شوند.

نشانه های اصلی واریس با جزئیات در ادامه آورده شده است:

احساس تورم: اگرچه یک مشکل بسیار رایج است اما همیشه به راحتی قابل مشاهده نیست.

سنگینی پاها: این مشکل هم مثل تورم، بسیار شایع است و در زمان پریودهای ماهیانه زنان بدتر می شود (معمولا بدترین حالتش قبل از شروع پریود است).

خارش: معمولا با این مشکل در اطراف قوزک مواجه خواهید بود و در موارد شدیدتر واریس با تغییراتی در پوست نیز همراه می شود (تیره شدن یا آتروفی پوست اطراف قوزک).

درد: باید گفت که اصولا درد یک نشانه از نشانه های رایج رگهای واریسی نیست، اما امکان وقوع آن وجود دارد. اگر این درد به صورت ناگهانی و شدید در مسیر رگهای واریسی ایجاد شود می تواند نشان دهنده یک مشکل موضعی مثل التهاب رگ واریسی باشد.

گرفتگی: این مشکل معمولا در شبها رخ می دهد اما وقوع آن در طول روز و در نتیجه نشستن و ایستادن طولانی مدت هم ممکن است.

احساس بی قراری پاها: این مشکل معمولا در زمان استراحت کردن ایجاد می شود، ولی مخصوص واریس نیست و از جمله موارد دیگری که به این موضوع منجر می شود عبارتند از بیماری های نورولوژیک، روانی یا اختلال الکترولیت.

تغییرات پوستی: معمولا تیرگی پوست که به آن درماتیت گفته می شود در افراد مبتلا به واریس ایجاد می شود. این مشکل معمولا در اطراف قوزک و پشت و داخل پا رخ می دهد. نشانه های پوستی دیگر عبارتند از قرمزی یا اکزما، و نازک شدن یا آتروفی و در مراحل شدیدتر، ایجاد زخم در پوست.

خونریزی رگهای واریسی: این مشکل عمدتا در رگهای واریسی بزرگ و سطحی رخ و با ایجاد زخم هایی در پوست ایجاد می شود. خونریزی رگهای واریسی مشکل شدیدی نیست و به سادگی با اعمال فشار و بالاتر قرار دادن پاها برطرف می شود.

تورم و برجستگی رگها: برخلاف مورد دیگر یعنی "احساس تورم"، این مورد کاملا مشهود نمایان است. تورم پاها در غروب بیشتر دیده می شود و با کشیده شدن مایعات از پا در حین استراحت، در صبح ها کمتر خواهند بود.

تشخیص واریس پا

تشخیص رگهای واریسی و ناکارآمدی عروق اصولا بالینی است، یعنی اینکه با بررسی نشانه ها و معاینه فیزیکی انجام می شود. از آزمایشات تکمیلی برای تعیین بهتر محل ایجاد بیماری (اینکه کدام رگها از عملکرد درستی برخوردار نیستند) و همچنین شدت و آثار بالقوه آن استفاده می شود.

آزمایشات تشخیصی واریس پا

آزمایش اولتراسوند داپلر

این آزمایش اطلاعاتی جزئی از آناتومی و عملکرد کل سیستم عروقی بدن به فلبولوژیست می دهد. به علاوه این روش غیرتهاجمی کاملا بدون درد است و از هیچگونه اشعه ای هم در آن استفاده نمی شود. 

فلبیوگرافی (پرتونگاری عروق)، آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی یا سی تی آنژیو

از این آزمایش ها در موارد غیرعادی رگهای واریسی در ناحیه لگن یا درون شکمی استفاده می شود.

درمان واریس پا

تا زمانی که نشانه های واریس مشکلی برای بیمار ایجاد نکند، نیازی به درمان پزشکی آن نیست. با اینحال بعضی ها به دلایل زیبایی و ناراحتی از ظاهر ایجاد شده توسط رگهای واریسی، اقدام به درمان آن می کنند.

استفاده از جوراب واریس برای رگهای واریسی خیلی کوچک و تقریبا بدون درد توصیه می شود. از این جوراب ها در طول فعالیت های روزانه استفاده می شود و فشار وارده بر روی رگ ها، ایجاد کشیدگی در دیواره عروق و ایجاد درد را محدود می کند.

روش های درمان واریس در پا عبارتند از:

اسکلروتراپی

متخصص واریس در فرایند اسکلروتراپی از یک سوزن بسیار نازک برای تزریق محلول عامل اسکلروز به درون رگ واریسی استفاده می کند. محلول تزریق شده، دیواره رگ ها را تخریب کرده و باعث سخت شدگی و نهایتا بسته شدن رگ می شود. خون قادر نخواهد بود تا از این بخش از رگ عبور کند و به همین دلیل مجبور به تغییر مسیر به رگهای سالم تر خواهد شد.

ابلیشن حرارتی درون وریدی

یک برش کوچک در یک سمت رگ واریسی ایجاد و کاتتر به کمک اسکنر اولتراسوند وارد رگ می شود. گرمای ایجاد شده توسط منبع لیزر یا رادیوفرکوئنسی بعد از قرارگیری کاتتر در محل مشخص، باعث تخریب و بسته شدن رگ می شود.

درمان واریس توسط جراحی

رایج ترین روش درمان محل انشعاب رگ واریسی پا (که در اسکن اولتراسوند نشان داده شده) که عملکرد مناسبی ندارد، جراحی و بستن محل انشعاب رگ های واریسی (معمولا در بالای ران، پشت زانو و ماهیچه ساق پا) است. فرایند جراحی واریس شامل ایجاد یک برش کوچک در پا، تعیین محل انشعاب رگ واریسی و بستن آن است. با این کار اگرچه رگ در سر جای خود باقی می ماند، اما خونی در آن جریان نخواهد داشت.

یک روش جراحی دیگر برای درمان رگهای واریسی سطحی، "بیرون کشیدن رگ" است و در آن رگ بیمار به طور کلی از داخل پا بیرون کشیده می‌شود. در این بعد از ایجاد برشهای کوچکی در دو انتهای رگ واریسی، محل انشعاب رگ به ورید بسته شده و سپس یک سیم برای بیرون کشیدن رگ به داخل آن فرستاده شده و رگ به طور کلی بیرون کشیده می‌شود. هر دوی این روشهای جراحی را می توان تحت بیهوشی کامل یا بیحسی ستون فقرات اجرا کرد و شاید هم به بستری شدن در بیمارستان نیاز شود که این موضوع توسط جراح مشخص خواهد شد.